معرفت نفس نزديك ترين راه و كامل ترين نتيجه در سعادت و شقاوت انسان :
روش دين اسلام در رابطه با سلامت قلب و صفاى نفس كه تنها معيار و ملاك در سعادت و شقاوت و ثواب و عقاب انسان مي باشد اين است كه همانا معرفت به پروردگار از طريق معرفت نفس ، نزديك ترين راه و كامل ترين نتيجه مى باشد؛ براى اينكه اين طريق قوى تر است و تاكيد بيشتر را از آن خود ساخته است و براى همين است كه قرآن و سنت اين هدف را مد نظر قرار داده اند و با هر زبان ممكنى كه شده به اين قصد دعوت مى نمايند.
خداوند سبحان در سوره حشر آيه 18 و 19 مى فرمايد “يا ايها الذين امنوا اتقوا اللّه و لتنظر نفس ما قدمت لغد و اتقوا اللّه ان اللّه خبير بما تعملون و لا تكونوا كالذين نسوا اللّه فانساهم انفسهم اولئك هم الفاسقون” يعني اى كسانى كه ايمان آورده ايد، از خدا پروا داريد؛ و هر كسى بايد بنگرد كه براى فرداى خود از پيش چه فرستاده است ؛ و باز از خدا بترسيد. در حقيقت ، خدا به آنچه مى كنيد آگاه است . و چون كسانى مى باشيد كه خدا را فراموش كردند و او (نيز) آنان را دچار خود فراموشى كرد؛ آنان همان فاسقانند.
اين آيه همچون عكس نقيض اين فرمايش پيامبر صلى اللّه عليه و آله كه بين شيعه و اهل سنت ، حديث مشهورى است مي باشد “من عرف نفسه عرف ربه او: فقد عرف ربه” يعني هر كس خود را شناخت ، خدايش را هم شناخت ، يا: پس به تحقيق خدايش را شناخت .
خداوند سبحان در سوره مائده 5، آيه 105 مى فرمايد “يا ايها الذين امنوا عليكم انفسكم لا يضركم من ضل اذا اهتديتم” يعني اى كسانى كه ايمان آورده ايد، به خودتان بپردازيد؛ هرگاه شما هدايت يافتيد، آن كس كه گمراه شده است به شما زيانى نمى رساند.
