زندگی برای هیچ کس به یک منوال نیست. گاهی انسان در غم و اندوه و بلا بسر می‏برد و زمانی در رفاه و آسایش و هیچ کس را پیدا نمی‏کنیم که در تمام دوران عمرش همواره مبتلا و یا همیشه در خوشی و راحتی باشد. اما هیچ یک از بلا یا خوشی نشانه بدی یا خوبی صاحب آن نیست.

در نظام طبیعت ‏بدون آزمون و گرفتاری نمی‏توان به مراتب افراد واقف شد و اغلب افراد قبل از آزمایش خود را از موفق‏ترین افراد می‏دانند. پس وجود بلاها برای شناخت درجات انسانی افراد ضروری است.

اما بلاها و امتحانات الهی گاهی کیفری‏اند و گاهی درجه‏ای و ضمنا گاهی فردی‏اند و زمانی جمعی و گروهی. تصویر تقسیم مذکور چنین است:

بلاها

1 - فردی

الف: کیفری: مثل از پا در آمدن نمرود توسط پشه

ب: درجه‏ای: «و اذ ابتلی ابراهیم ربه بکلمات فاتمهن‏»

2 - اجتماعی

الف: کیفری: مثل طوفان نوح

ب: درجه‏ای: مثل جریان شعب ابی‏طالب

اگر بلا درجه‏ای باشد، باید به استقبالش رفت چون ناز پرورده تنعم نبرد راه به جایی.

چنانکه گوشت‏خام به آتش پخته شود و تا پخته نشود شایسته خوان ملوک نگردد، آدمی هم خام است و جز به آتش مصائب و بلیات پخته نشود و تا پخته نشود شایسته بساط ملک الملوک جل جلاله نشود.

در ره منزل لیلی که خطرهاست

در آن شرط اول قدم آن است که مجنون باشی

اما اگر بلا، کیفری باشد، باید با توبه و استعانت از خداوند، زمینه‏های وقوع آن را ازبین برد. و این جاست که می‏گوئیم:

«اللهم اغفرلی الذنوب اللتی تنزل البلاء؛ خدایا گناهانی که سبب رسیدن بلا می شود را ببخش» (1)

صفحات: 1· 2