تعارف های دروغین
. . . [ كودك ] چشمش به يك خوردنی يا اسباب بازی در دست ديگری بيفتد بی محابا علاقه مندی خود را ظاهر می كند و اگر از چيزی ناراحت بشود فورا جلو گريه را رها می كند ، در صورتی كه بزرگسالان تحت تأثير عرف وعادات و به خيال حفظ شئون و شخصيت خود ممكن نيست در چنين مواردیاحساسات خود را ظاهر سازند و حتی صاحبخانه هر اندازه اصرار و تعارف كندميهمان بيشتر اظهار بی ميلی می كند .
در تواريخ آمده است كه در شب زفاف عايشه كه به سادگی برگزار میشد ،كاسه شيری به دست رسول خدا داده شد ، آن حضرت بعد از اينكه مقداری ازآن شير را تناول فرمود كاسه را به ام سلمه داد و فرمود : ميل كن. ام سلمه، گفت : ميل ندارم . رسول خدا فرمود : هم گرسنگی كشيدن و هم دروغ ؟ يعنی میدانم ميل داری و به دروغ تعارف می كنی ، عرض كرد : آيا اين هم دروغ محسوب میشود ؟ فرمود : بلی .
تعارف ، تا آنجا كه پای عواطف واقعی در كار باشد و مقصود شخص ابرازعاطفه و علاقه و محبت بوده باشد خوب و پسنديده است . زندگی اگر عاری ازعواطف باشد خشك و بی روح است ، و از ادب عاطفه و محبت اين است كه مكتوم نماند و به طرف اظهار شود تا محبت او نيز جلب گردد . رسول خدا فرمود : علاقه ای كه ميان تو و دوستت هست آن را زود ظاهر ساز كه رشته دوستی را محكم تر میكند .
تعارف ، تا آنجا كه به صورت تبادل عواطف واقعی و اظهار محبت صميمی باشد خوب و مستحسن است ، اما ملت هايی كه رشداخلاقی و اجتماعی ندارند گرفتار انواع تعارفهای دروغين می باشند ، دو نفراز آنها كه همراه يكديگر هستند و می خواهند به اتاقی وارد شوند يا ازاتاقی خارج گردند مدتی با يكديگر تعارف می كنند در صورتی كه هر كدام ازآنها در دل خود از جلو افتادن ديگری ناراضی است . همچنين است تعارف هايیكه بعضی ميزبان ها نسبت به مهمانان می كنند ، همه اظهارات بی روح و خشك است ، تصنع و ظاهر سازی است . اين گونه تعارفات داخل در نفاق و دورويی است .
(حکمت ها و اندرزها ، مرتضی مطهری،ص 285)