لغت اعتکاف ازکلمه «عکف» می باشداهل لغت برای این ماده معانی گوناگونی راذکرنموده اند ولی بادقت درکلام آنها می توان به این نتیجه رسیدکه همگی آنها تقریبا یک معنای کلی وجامع رادرنظر داشته اندمعنای لغوی اعتکاف عبارت است ازحبس بودن،و ازهمین معناست درنگ طولانی وهمراه دائمی چیزی بودن، چه آن شیء خوب باشدو چه بدمثل آنچه که در قرآن آمده که به کفارگفته می شودچیست این بتهایی که شما دربرابر آنها دائما زانو زده اید ودر جای دیگر می فرماید کفارو بت پرستان برابر بت های خودبه اعتکاف نشسته اندو معنای شرعی آن مکث طولانی برای عبادت وراز ونیازبا خدا درمسجد می باشد.

اما در میان تعریف موجود درخصوص اعتکاف بهترین تعریف راحضرت امام(ره) درتحریر الوسیله ارائه داده اندوآن اینکه: اعتکاف عبارت است ازماندن در  مسجدودرنگ درآن به قصد اینکه بندگی خدا نماید.آنچه از تعریف حضرت امام درباره ی اعتکاف آشکار است هدف از ماندن درمسجدفقط وفقط برای بندگی وعبودیت می باشد.و زمانی که بااین قصدونیت درمسجدحضورپیدا کنیم می توانیم بگوییم که معتکف شده ایم.

پس تنها ماندن در مسجدکافی نیست بلکه این ماندن باید همراه باانجام اعمال وعبادات خاص خودش باشدکه اعتکاف به خودی خودمستحب است ولی به وسیله ی نذر کردن واجب می شود.