” نظم در زندگی از منظرآیات وروایات”

محقق : رقیه علمدار

استاد راهنما:سرکار خانم فاطمه نظیر

استاد داور:جناب آقای دکتر سید احمد میر خلیلی  

چکیده

یکی از مباحث مهم در اسلام مسئله نظم در زندگی است این قدر این مسئله اهمیت دارد که امام علی (علیه السلام) در آخرین لحظات عمر گرانمایه خود فرزندانش را به دو چیز تقوا و نظم در امور توصیه می‌کند و این مسئله را همراه با تقوا بیان می‌کند و از آنجایی که در آخرین لحظات هر انسانی مهم‌ترین مطالب را مطرح می‌کند به‌روشنی اهمیت و جایگاه آن در زندگی هر انسانی روشن می‌شود. در این تحقیق سعی شده است اهمیت و ضرورت داشتن نظم در زندگی فردی و اجتماعی بررسی شود.و به تبیین راه‌هایی که می‌توان نظم را در زندگی پیاده‌سازی و اجرا نمود،که خود شامل مراحلی از قبیل شناخت و تعیین هدف،برنامه‌ریزی صحیح،اجرای صحیح برنامه‌ها و بازیابی و نظارت بر عملکرد خود ،می‌باشد،پرداخته شده است.در بعضی موارد زندگی امام خمینی (رحمة الله علیه)به عنوان نمونه‌ای از زندگی بزرگان آورده شده است.رعایت کردن نظم آثار فراوانی نه تنها در زندگی خود فرد دارد بلکه اجتماع نیز از این آثار بهره‌مند می‌شود همانگونه که پیامدهای بی‌نظمی هم فرد را درگیر می‌کند هم اجتماعی که فرد در آن زندگی می‌کند.

کلید واژه: نظم، آثار فردی نظم، آثار اجتماعی نظم، پیامد‌های فردی بی‌نظمی، پیامدهای اجتماعی بی‌نظمی

“بلا از منظرآیات وروایات”

 محقق : زینب دهقان 

استاد راهنما:سرکار خانم رضیه رئیسی

استاد داور:سید احمد میرخلیلی 

چکیده :

موضوع «بلاء از منظر آیات و روایات» ، به جهت وسعت انسانی ، زمانی و مکانیِ بلاء و جامعیت و بدون خطا بودن دیدگاه آیات و روایات اسلامی ، اهمیت فراوانی دارد. بلاء در طول زندگی تمام انسان‌ها ، بارها واقع شده و از جهت مبتلا ، علّت، وسایل و نتیجه ، انواع گوناگونی دارد. بلاها یا برای آزمایش کردن فرد و جامعه به وسایل مختلف نازل می‌شوند و موجب جدایی صفوف کفر و ایمان ، بروز اعمال نیک و بد و افزایش رشد و کمال انسان‌ها می‌گردند؛ یا به سبب گناه ، به افراد رسیده و کافر را نابود و مؤمن را از معاصی پاک می‌کنند. کسی که در برخورد با بلاء ، صبر کند و در راه دفع و رفع آن ، مطابق دستورات اسلامی ، مجاهده نماید ، می‌تواند بسیاری از بلاها را از خود دور کند و بلاهای رسیده را زمینه‌ی کمال‌یابی در دنیا و ترفیع درجه در آخرت گرداند؛ ولی اگر به وسیله‌ی توبه و دعا و دیگر اسباب دینی و دنیوی ، از ورود بلاء جلوگیری نکند و در برخورد با آن بی‌تابی نماید و ناامید گردد، متحمّل بیشترین آسیب‌های ممکن از بلاء می‌شود . بررسی آیات و روایات، شناختی جامع نسبت به ابعاد مختلف بلاء و راهکارهای عملی در برخورد با آن به دست می‌دهد که راهگشای مبتلایان خواهد بود.

کلید واژه‌ها : بلاء ، سختی‌ها ،علل بلاء ، آثار بلاء ، نحوه برخورد با بلاء

راه‌های ایجاد محبت اهل بیت (علیهم السلام) در کودکان

محقق : الهام محمد خانی

استاد داور:سید احمد میرخلیلی

چكیده

جان و قلب کودک مزرعه‌ای پاک و حاصلخیز برای کاشت بذرهای تربیت اعتقادی و فکری است. یکی از سفارش‌های اهل بیت (علیهم السلام)،مسلح کردن فرزندان در مقابل انحرافات و کج رویی‌هاست.

از جمله اصولی که در ساختن شخصیت کودک مؤثر است،مسأله واکسینه کردن فکر کودک در برابر آسیب‌های اعتقادی و تربیتی است.
امر تربیت مسأله بسیاری مهمی است که به دوران قبل از تولد کودک مربوط می والدین با به آداب و دستوراتی که قبل از انعقاد نطفه،در دوران بارداری سفارش شده است.همچنین در دوران شیرخوارگی با کام برداری نوازد از تربیت و آب فرات،و مقرون ساختن زمان شیردهی با اشک بر مصائب اهل بیت (علیهم السلام)، دائم الوضو بودن مادر،پرهیز از گناه و لقمه حرام و ابراز محبت والدین به اهل بیت (علیهم السلام) در فطرت پاک و کمال جوی کودک اثر گذاشته و ذکر فضائل و تعالیم اهل بیت (علیهم السلام) از جمله خلق پیامبر (صلی الله علیه وآله و سلم)، قصه‌هایی راجع به ائمه و خصوصیات نیک اخلاقی مانند ایثار،آداب معاشرت با مردم،فضای روحی و اخلاقی کودک را شکل می. والدین با مقدس جلوه دادن محبت اهل بیت (علیهم السلام) وتعظیم وتکریم آن‌ها در تربیت کودکان نقش مهمی ایفا کرده‌اند و بذر محبت اولیاء الهی را در قلب آن‌ها می.

کلیدواژه‌ها: کودک ـ شیرخوارگی ـ تربیت کودک_ محبت اهل بیت.

“جهاد اخلاقی از دیدگاه آیات وروایات”

 محقق :معصومه حسنی 

استادراهنما:سکینه ساروخانی

استاد داور:حجه الاسلام دکتر سید احمد میرخلیلی

چكيده

خداي متعال براي رشد و كمال اخلاقي اميال و غرايزي را در وجود انسان به وديعه گذاشته است، اما ، گاهي انسان را از مسير صحيح منحرف كرده و به وادي افراط و تفريط مي كشانند ، به همين جهت انسان براي مقابله با آنها نيازمند جهاد اخلاقي و شناخت عوامل و موانع و آثار آن است، در اين راستا در اين تحقيق در فصل اول عوامل وزمينه هايي كه باعث شكل گيري شخصيت و خلق وخوي او مي شوند و زمينه را براي جهاد اخلاقي انسان فراهم مي كنند تحت عنوان عوامل مؤثر بر جهاد اخلاقي بررسي شدند اين عوامل كه تأثير جدّي بر شخصيّت روحي انسان دارند عبارتند از وراثت، محيط (خانواده، جامعه)، معاشران و دوستان و… كه هيچكدام از عوامل تامّه نيستند به علت اين كه انسان مي تواند بر آنها غلبه كند، و از آن جايي كه انسان كمال طلب در صدد ياري عقل خويش است تا خود را براي رسيدن به فضائل و درك درجات عالي روحي آماده كند، عواملي مي توانند در رشد و پرورش او دخيل باشند كه در فصل دوم، مهمترين آنها مانند فضل و رحمت الهي، خود شناسي و خدا شناسي، تفكر و از اين قبيل، مورد بررسي قرار گرفته اند؛ در تمام اين عوامل، نتيجه اي در اثر رشد آنها در وجود انسان به وجود مي آيد و آن ايمان است و اين در حاليست كه خود اين اعمال حاصل ايمان هستند پس لازمه ي گام برداشتن در مسير جهاد اخلاقي اين است كه انسان حد اقلِ نصاب ايمان را داشته باشد ولي با توجه به اين كه ايمان داراي مراتب است با قدم گذاشتن در اين مسير ظرفيّت وجودي انسان بالا مي رود و قرين كمال برتر و عالي تر مي شود. حال اگر انسان، موانعي كه مانع از رسيدن او به خلق نيكو مي شوند را بشناسد مي تواند، آسيب شناسي اخلاقي و دروني كند و با رفع اين آسيب ها به كمك نيروي الهي، به سوي حل مشكل گام بر دارد، در همين راستا در فصل چهار مهمترين موانع از قبيل شيطان، هواي نفس و غرايز انسان كه شامل شهوت، غضب و وهم است، مورد بررسي قرار گرفتند. درك محرك بودن قواي انسان به سوي جهاد اخلاقي و مانعيت آنها براي اين مسير ثمره ي بحث و بررسي اين گفتار بود كه نتيجه بحث اين است كه افراط وتفريط در قوا ي شهوت و غضب و انحراف قوه ي وهم، باعث دور شدن انسان از خداوند، غافل شدن از ياد خدا، مشغول بودن به دنيا و پر شدن وجودش از گناهان و نا اميد شدن از درگاه خداي متعال است كه در اين صورت انسان به فكر جبران گذشته بر نمي آيد و غرق در گناهان خود باقي مي ماند. پس براي اين كه انسان بتواند قوه ي عقل خود را رشد دهد بايد ابتدا قوه ي شهوت و غضب را تهذيب كند كه با اصلاح اين دو، تهذيب قوه ي وهم و عقل به سهولت انجام مي پذيرد. ازجمله آثاري كه يك انسان مجاهد به آنها دست پيدا مي كند عبارت است از كسب فضايل اخلاقي، دريافت نشان واقعي شيعه، كسب مقامات والا و در نهايت خداوند امور را براي او سهل و آسان مي كند و در روزي او گشايشي قرار مي دهد. نتيجه اين كه يك انسان مجاهد با اين شناخت، هرگز لذت و شيريني وصول به فضايل و درك حقيقت را به لذات زود گذر مادي خود كه حاصل فريبندگي شيطان است نمي فروشد و همواره از خداي متعال درخواست خنكي عفو و حلاوت رحمت بي كرانش مي كند تا لحظه اي از ياد او غفلت نورزد وبه مقامات والاي الهي برسد.

كليد واژه : جهاد ، اخلاق ، جهاد اخلاقي ، تقوي ، تزكيه .

عنوان: جایگاه سخن و سکوت از منظر آیات و روایات
استاد راهنما: فهیمه پوررشیدی
محقق: زهرا ابریشم گیر
چکیده
پژوهش حاضر با عنوان «جایگاه سخن و سکوت از منظر قرآن و روایات» است که از روش کتابخانه ای و توصیفی استفاده شده است. صمت به معنای ساکت شد، قول به معنای سخن گفتن و لسان به معنای زبان و قدرت بر تکلم است. در این پژوهش سعی شده به جایگاه این دو در آیات و روایات پرداخته شود. از آنجایی که سخن مهمترین ابزار ارتباط بین انسان هاست لذا نطق عامل امتیاز انسان از موجودات دیگر است. از منظر آیات و روایات سخن از جایگاه و ارزش و الایی برخوردار بوده و دارای فضائل و آدابی مانند امر به معروف و نهی از منکر، اصلاح بین مردم، قرائت قرآن، سلام در آغاز سخن، آغاز کلام با خبر خوش، اعتدال و انضباط در صدا و صوت و … می باشد که بر هر گوینده ی سخن لازم است این موارد را رعایت کند. سخن گفتن چارچوب و محدوده ای دارد که گوینده ی سخن باید تمامی جوانب سخنی را که می خواهد بر زبان آورد بسنجد و سپس آن را ابراز کند. همچنین گفتار آدمی باید همراه با عمل باشد در آیات متعددی، گفتار بدون عمل مورد نکوهش و مذمت قرار گرفته علت این تأکید این است که امر کننده ی به خیر باید خود عمل کننده ی به آن باشد. برای سکوت هم فواید و آدابی است که در روایات بر آن ها تأکید شده مانند راحتی دنیا و آخرت، مصون ماندن از لغزش ها و خطاها، تربیت و ریاضت نفس، پرهیز از قطع کلام گوینده، پرهیز از نجوا، پرهیز از اظهار فقر و تهی دستی و … . زبان علاوه بر اینکه فوایدی دارد از طرفی از مضرترین عضوهاست. همانا بیشترین رذائل از جمله دروغ، تهمت، غیبت، سخن چینی و … همگی از آفت های زبان هستند که باعث هلاکت انسان می شود. و از جمله زمان هایی که سکوت کردن شایسته نیست، سکوت در برابر سخن حق، سکوت نابجا در تربیت فرزندان، سکوت نابجا و عدم درک حقیقت و … است که بر هر فردی لازم است به این موارد آگاهی داشته و با توجه به هر یک از اهمیت، فضائل، آداب، آفات سخن و سکوت، چار چوب و محدوده این دو را شناخته و در جایگاه مناسب حرف بزند و یا سکوت کند.
کلید واژه‌ها: صمت، قول، لسان.

عنوان پایان نامه :سيره تربيتي حضرت زهرا ـ سَلامُ‌الله‌عَلَيْها ـنسبت به فرزندانشان

پژوهشگر:مريم دهقان منشادي

استاد راهنما:سركار خانم فاطمه نظير

استاد داور :سکینه ساروخانی

چکیده

آنچه در پيش روي داريد در مورد سيره تربيتي حضرت زهرا ـ سَلامُ‌الله‌عَلَيْها ـ

نسبت به فرزندانشان بيان شده كه در آن به جايگاه والاي حضرت زهرا ـ

سَلامُ‌الله‌عَلَيْها ـ كه اسوه و الگوي بي‌نظير محسوب مي‌شوند و نيز تربيت

از ديدگاه اسلام و در ادامه بحث به سيره تربيتي حضرت زهرا ـسَلامُ‌الله‌عَلَيْهاـ

در دوران شيرخوارگي فرزندانشان كه آن بانوي بزرگوار بعد از تولد فرزندانشان

در گوش آن‌ها اذان و اقامه مي‌گفتند؛ چرا كه معتقد بودند او بايد از همان

آغاز تولد با نداي توحيد و نبوت آشنا شود.

ايشان بهترين و برترين نام‌ها را براي آن‌ها برگزيدند و در اين امر از حضرت

رسول‌ـصَلَّي‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم ـ و آن حضرت از خداوند فرمان مي‌گرفت.

حضرتزهراـ سَلامُ‌الله‌عَلَيْهاـدر همان ابتداي تولد فرزندانشان براي آن‌ها

گوسفندي عقيقه مي‌كرد و به وزن موي سرشان نقره صدقه مي‌دادند

و اينگونه آنان را از بلاهاحفظ مي‌كردند. حضرت زهرا ـ سَلامُ‌الله‌عَلَيْها ـ

خودشان به فرزندانشان شير مي‌دادند و نيز در ادامه بحث اشاره شده

به اين‌كه در اسلام مدّت شيردادن بهفرزند چقدر بايد باشد با استناد به

آيات و روايات و تفسير آن‌ها. و همچنيناشاره شده به سيره تربيتي

حضرت زهرا ـ سَلامُ‌الله‌عَلَيْها ـ در دوران كودكي فرزندانشان كه آن بانوي

بزرگوار نسبت به فرزندانشان محبّت داشتند به عدالت در ميان آنان رفتار

مي‌كردند.

حضرت به پرورش عبادي فرزندانشان توجّه ويژه‌اي داشتند. حضرت همچنين با

آن‌ها بازي مي‌كرد. در بازي كردن براي آن‌ها شعر مي‌خواندند. مراعات نظم و

حقوق ديگران و اين‌كه چگونه بايد به آنان نظم را آموخت، يكي از شيوه‌هاي

ايشان بود. همچنين از سيره آن حضرت اين بود كه با عمل به آن‌چه مي‌فرمود

فرزندانش را با اخلاق و رفتار اسلامي آشنا مي‌سازد. ايشان براي سلامتي

فرزندانش بسيار دعا مي‌كرد تا جايي كه براي شفاي حسنين نذر كردند سه

روز روزه بگيرند. ايشان به پرورش شخصيت فرزندانشان و اين‌كه از همان

ابتدايكودكي بايد آنان را مورد احترام و تكريم قرار داد توجّه داشتند.

کلید واژه

سیره، تربیت، زهرا، فرزند.

عنوان پایان نامه: شادي از ديدگاه اسلام

پژوهشگر:  فاطمه زارعيان بغدادآبادي

استاد راهنما: سركار خانم سكينه ساروخاني

استاد داور : حجت الاسلام میرخلیلی

چكيده

يكي از نيازهاي انسان شادزيستن است و انسان متعادل در سايه‌ي آن خود و جامعه را مي‌سازد.
نويسنده در اين رساله در صدد اثبات اين فرضيه است كه «در ديدگاه اسلام و مكتب اهل بيت عليهم‌السلام، شادي وجود دارد و اسلام با شادي مخالف نيست» و همچنين چگونگي نگرش اسلام به شادي و نشاط را بيان مي‌كند.
در بخش نخست با تبيين كليات و بيان اهمّيّت موضوع و برشمردن اهداف موضوع سعي شده است افقي روشن را فراروي خواننده اثر قرار دهد. و در ادامه‌ي فصل اوّل به مسائلي از قبيل پيشينه تحقيق، سؤالات، فرضيه‌ها، مشكلات تحقيق پرداخته است.
و در فصل دوّم با عنوان مفهوم‌شناسي، شادي در قرآن را مطرح كرده و آياتي كه شادي را مورد مزمت قرار داده و آياتي كه دعوت به شادي نموده را بيان كرده و معيارها و آداب شادي در اسلام را مورد بررسي قرار داده است. شادي كه همراه با اطاعت خداوند، پرهيز از گناه، احياي ارزش‌ها و… باشد داراي معيار اسلامي است و آدابي كه بايد در شادي رعايت شود از قبيل اين‌كه لهو نباشد، افراط و تفريط در آن نباشد و… بيان شده است.
در بخش دوّم اقسام شادي از ديدگاه اسلام بيان شده است و هر يك از اين اقسام در فصلي جداگانه به طور كامل توضيح داده شده است. يك فصل شادي‌هاي پسنديده در اسلام و فصل ديگر شادي‌هاي ناپسند از ديدگاه اسلام و در اين بخش بر اين نتيجه رسيده كه اسلام به طور كلي با شادي مخالف نيست بلكه شادي‌هاي پسنديده را كه موجب زندگي با نشاط و شاد مي‌شود را گاهي نعمت و رحمت خداوند تلقي مي‌كند.
بخش سوم اين رساله اختصاص يافته به شادي‌آفرين‌ها از ديدگاه اسلام و با قيمتي كه صورت گرفته در فصل نخست به راه كارهاي شادي آفرين از بعد جسمي پرداخته و در فصل دوّم به راهكارهاي شادي‌آفرين از بعد روحي نگاه كرده و مواردي را كه باعث ازدياد شادي مي‌شود بيان شده است.
و در بخش پاياني شادي در جامعه را از ديدگاه اسلام بررسي كرده و در فصل نخست به اين سؤال پاسخ داده است كه در برخوردهاي اجتماعي چگونه بايد شاد بود؟ و در فصل دوّم به اين سؤال پرداخته است كه چگونه مي‌توان ديگران را شاد كرد و اين‌كه كمك به فقرا، گذشت، هديه دادن و وليمه دادن و… از مسائلي است كه باعث مي‌شود هم خود شاد باشيم و هم ديگران را شاد كنيم.