قال الباقر علیه السلام:
بنى الاسلام على خمسة اشیاء، على الصلوة و الزکاة و الحج و الصوم و الولایه.

اسلام بر پنج چیز استوار است، برنماز ، زکات ،حج ، روزه و ولایت (رهبرى اسلامى).

فروع کافى، ج 4 ص 62، ح 1

از جمله برنامه‏هاى ویژه‏ى حضرت امام، رضوان الله علیه، در ماه مبارك رمضان، عبادت و تهجد بود. امام، عبادت را ابزار رسیدن به عشق الهى مى‏دانستند. و به صراحت‏بیان مى‏كردند كه در وادى عشق، نباید به عبادت به چشم وسیله‏اى براى رسیدن به بهشت نگاه كرد .

اكثر آشنایان امام نقل مى‏كنند كه از سن جوانى، نماز شب و تهجد، جزء برنامه‏هایشان بود. بعضى از نزدیكان ایشان مى‏گفتند كه وقتى در ظلمت و تاریكى نیمه‏ى شب، آهسته وارد اتاق امام مى‏شدم، معاشقه امام را با ایزد احساس مى‏كردم و مى‏دیدم كه با خضوع و خشوعى خاص، نماز مى‏خواندند و قیام و ركوع و سجود را به‏جا مى‏آوردند كه حقا وصف ناپذیر بود. با خودم فكر مى‏كردم كه شب امام، حقیقتا، لیلة القدر است . یكى از اعضاى دفتر ایشان، در این باره مى‏گوید: پنجاه سال است كه نماز شب امام، ترك نشده است. امام، در بیمارى و در صحت و در زندان و در خلاصى و در تبعید، حتى بر روى تخت‏بیمارستان قلب هم نماز شب خواندند . امام، رضوان الله علیه، توجه خاصى به نوافل داشتند و هرگز، نوافل را ترك نمى‏كردند. نقل شده است كه امام، در نجف اشرف، با آن گرماى شدید، ماه مبارك رمضان را روزه مى‏گرفت و با این كه در سنین پیرى بودند و ضعف بسیار داشتند، تا نماز مغرب و عشا را به همراه نوافل به‏جاى مى‏آوردند، افطار نمى‏كردند! و شب‏ها تا صبح، نماز و دعا مى‏خواندند و بعد از نماز صبح، مقدارى استراحت مى‏كردند و صبح زود، براى كارهایشان آماده مى‏شدند  .

برداشت هایی از سیره امام خمینی رحمه الله ،ج3،ص126

روز چهاردهم: امتحانات الهی

دعای روز چهاردهم

«اللهمَّ لاتُواخِذنی فیهِ بِالعَثَراتِ، وَ اقِلنی فیهِ مِنَ الخَطایا و الهَفَواتِ، وَلا تَجعلَنی فیهِ غَرَضَا لِبَلایا وَالافاتِ، بِعزتِكَ یا عِزَّ المُسلِمین»

خدایا در این روز مرا به لغزشهایم مؤاخذه مفرما وعذر خبط وخطایم بپذیر ومرا هدف تیرهای وآفتهای عالم قرارر مده به حق عزت وجلالت اب عزت بخش اهل اسلام .

صفحات: 1· 2

– تمام عبادات و شرایط آنها توقیفی و تعبدی است؛ یعنی، از سوی خداوند است و هیچ كس حق كاستی و افزودن به آن را ندارد؛ پس همه این شرایط، از سوی خداوند است.

– خداوند بهتر از هر كس می‏داند كه راه وصول و تقرب به او چیست و چگونه می‏توان بهتر به او نزدیك شد و به سعادت و كمال رسید.

بنابراین اگر او جزء و شرطی را قرار داده و یا چیزی را حذف كرده، بر اساس مصالحی است كه بسیاری از آنها فراتر از توان درك عقل بشری است و تنها خداوند بدان آگاه است.

– بعضی از مفسّران معتقدند که مسئله نماز قصر نخستین بار هنگامی که مسلمانان در ترس و وحشت از دشمن قرار داشتند، وضع شده است؛ سپس این حکم توسعه پیدا کرده و در همه موارد سفر (چه همراه با ترس باشد یا نباشد) وارد شده است.(1)

– امام صادق(ع) از پدران خود و آنها از رسول خدا(ص) نقل کرده اند که: خداوند متعال هدیه‌ای به من و امتم کرامت فرمود که به امت‌های گذشته نداده است. عرض کردند آن هدیه چیست؟ فرمود اجازه افطار روزه و نصف نماز در مسافرت،پس هر کس چنین نکند هدیه خدا را رد کرده است (2)

پی نوشت:
1- علامه طباطبائی(ره)، تفسیر المیزان، ج 5، ص 61.

2ـ وسایل الشیعه ، ج5 / ص540 سیر و سفر در اسلام / محمد وحیدی ص 31o فلسفه احکام / محمد وحیدی ج2 /ص24،25،29،254،255

بحث اخلاق بسیار مهم است .ما در آیات و روایات چیزی بالاتر از محبت خدا پیدا نمی کنیم .اوج همه ی سیر و سلوکها و بندگی ها این است که انسان به این مقام برسد که خدا ما را دوست بدارد و ما هم خدا را دوست داشته باشیم .چیزی مثل محبت انسان را نمی سازند و به کمال نمی رساند. روایت داریم که دین چیزی جز محبت نیست و محبت چیزی جر دین نیست .این محبت می تواند به بندگان هم باشد .ما که می خواهیم به خدا محبت کنیم به بندگان خدا هم محبت کنیم زیرا خدا در بندگانش تجلی پیدا کرده است .محبت به اقوام و دوستان عین محبت به خداست و اذیت و آزارها آنها عین آزار خداوند است. چکار کنیم که مورد محبت خدا قرار بگیریم ؟پیامبر فرمود: واجب است که خدا دوست بدارد بنده ای را که دیگران به خشم بیاورند و او بخاطر خدا خشمش را کنترل بکند. تمام عزت ها این است که خدا بگوید :من شما را دوست دارم .یعنی فرد مقابله به مثل نکند. در کافی از امام سجاد(ع) داریم: من ننوشیدم جرعه ای که شیرین تر باشد از جرعه ی غضب و خشمی که فرو بردم و مقابله به مثل نکردم و حلم کردم. ممکن است که اول این کار سخت باشد. به پیامبر خطاب شد که این کوه را بخور و وقتی پیامبر نزدیک رفت یک لقمه ی شیرین شد و پیامبر آن را خورد،فرمود که خشم مثل کوه است ولی اگر صبر و حوصله کنید مثل یک لقمه شیرین می شود. اگر ما خشم خودمان را بخاطر خدا فرو ببریم محبوب خدا می شویم و مورد محبت خدا قرار می گیریم .حواریون که اصحاب خاص حضرت بودند و از حضرت عیسی پرسیدند که درعالم چه چیزی از همه بدتر و سخت تر است ؟حضرت فرمود :وقتی خدا به بنده ای خشم کند. بدترین چیزها این است که خدایی که حلیم است و به خشم نمی آید، به بنده ای خشم بگیرد .ما در سوره ی حمد می گوییم که خدایا ما را به راه راست هدایت کن و ما را به راه مغضوبین نبر ،آنها از گمراهان بدترهستند. پس ما چیزی بدتر از غضب خدا نداریم . حواریون گفتند که ما چکار بکنیم که مورد غضب خدا قرار نگیریم ؟حضرت فرمود : اگر شما بردبار باشید و خشمگین نشوید خدا هم شما را مورد غضب قرار نمی دهد . در روایت داریم :هر جور که با دیگران رفتار کنید با شما رفتار می شود. این جهان کوه است و فعل ما ندا ،سوی ما آید نداها را صدا. اگر انسان دلی را بسوزاند دلش را می سوزانند. چند قسمت خطبه ی شعبانیه درمورد اخلاق است .پیامبر در این خطبه فرمود : اگر کسی در این ماه مبارک رمضان جلوی بدی هایش را بگیرد، خدا هم روز قیامت به اوغضب نمی کند، اگر کسی در ماه رمضان اخلاقش پسندیده باشد من جواز عبور به بهشت را برای او صادر می کنم . این وعده قطعی است. ما نباید در ماه رمضان بداخلاقی های مان را توجیه کنیم . کسی که می گوید من خسته هستم و بداخلاقی می کند مثل این است که بگوید من خسته هستم ، پس شراب می خورم . انسان باید براعصابش مسلط باشد .بداخلاقی از گناهان کبیره ی نابخشودنی است .پس بد اخلاقی بدترین گناهان کبیره است یعنی بداخلاقی از شراب ، دروغ و خیلی گناهان دیگر بدتر است .اکثر جنایات در زمان عصبانیت اتفاق افتاده است .یک لحظه عصبانی باعث مرگ فردی می شود. امام صادق (ع)می فرماید : غضب کلید همه ی بدی هاست. انسان در حالت عادی جنایت نمی کند. خوش اخلاقی در خانه مهمتر است زیرا انسان در بیرون از خانه با دیگران رودربایستی دارد. در بیرون از خانه انسان بخاطر خودش هم که باشد خودش را کنترل می کند ولی در خانه خوش اخلاقی مهمتر است. والدین و بچه ها نباید درخانه بداخلاقی بکنند. حضرت عیسی فرمودند که منشا غضب، غرور و تکبر است. معمولا افراد با بالای دست خودشان غضب نمی کنند ولی به زیر دست شان غضب می کنند و آنها را تحقیر می کنند . حتی ریشه ی غضب می تواند خودپرستی و هوا پرستی باشد. گاهی چون به ما بر می خورد عصبانی می شویم. غرور ریشه ی تمام بداخلاقی هاست. امیرالمومنین می فرماید : خوش اخلاقی سرچشمه ی تمام خوبی هاست. نماز و روزه و احکام برای این است که ما خوش اخلاق باشیم .پیامبر می فرماید که من برای مکارم اخلاق مبعوث شده ام. کتاب زیبایی اخلاق نوشته ی حجت الاسلام والمسلمین فرحزاد است .

از بیانات حجت الاسلام والمسلمین فرحزاد

پیامبر اکرم(ص)فرمود:روزه سپر آتش است.

وهمچنین فرمود:روزه دارتا زمانی که غیبت مسلمانی را نکند در عبادت است حتی اگر در رختخوابش خوابیده باشد.

راهی را که در طول سال و در ماه های دیگر گاهی یک متریک متر باید طی کنیم ،می توانیم اگر همت کنیم و اگر خودمان را برسانیم در ماه رمضان فرسنگ فرسنگ طی کنیم .83/8/24رهبر انقلاب